Nederlandse afspraken over Decent Work

In Nederland zijn de afspraken over fatsoenlijke werkomstandigheden te vinden in de arbeidswetgeving.

Werk en loon

Minimumloon
Het wettelijk minimumloon geldt vanaf 15 jaar en wordt elk leeftijdsjaar hoger. Met 21 jaar is het volwassen minimumloon bereikt.

Regelmatige betaling
De werkgever betaalt het loon regelmatig, na afloop van de afgesproken periode (een week, vier weken of een maand). Bij te late betaling kan je het loon plus een wettelijk vastgestelde verhoging eisen via de rechter.

Compensatie overuren 

Wettelijk hoeft voor overwerk niet meer betaald te worden dan voor de uren die in je arbeidscontract staan. Wel moet over overwerkuren ook vakantietoeslag, vakantieopbouw, eventueel pensioenopbouw en dergelijke worden toegekend. Alles wat ook bij de gewone gewerkte uren wordt uitbetaald of opgebouwd. Dit blijkt uit (internationale) rechtspraak.

Meer informatie:

Werk en verlof

Betaalde vakantie
De minimale wettelijke vakantieduur is 4 maal de wekelijkse arbeidsduur. Meestal zijn in cao's enige extra vakantiedagen opgenomen.

Meer informatie:

Werk tijdens feestdagen en in de weekeinden

Doorbetaald vrij op feestdagen
Er bestaat geen wettelijke verplichting tot betaald vrij op nationale of religieuze feestdagen. Werkgevers en werknemers moeten zelf afspraken maken over de betaling van een vrije dag op feestdagen. Ze mogen tot de minimale wettelijke vakantieduur gerekend worden. Wel zijn in bijna alle cao's nationale feestdagen opgenomen als extra betaalde vrije dagen, voor zover ze op werkdagen vallen.

Compensatie werk op feestdagen
Als je op feestdagen moet werken, hoor je daar in ieder geval compensatie in tijd voor te krijgen. Sommige cao’s kennen extra toeslag voor werken op een feestdag (Nederland heeft in vergelijking met andere landen weinig nationale en religieuze feestdagen).

Compensatie voor weekendwerk
De wekelijkse rusttijd is volgens de Arbeidstijdenwet ten minste 36 uur aaneengesloten, of 72 uur per 14 dagen (dan moet er minimaal één blok van 32 uur in zitten). Die uren moet je in tijd gecompenseerd krijgen als je in het weekend moet werken.

Als je schoolgaande kinderen hebt

Vakantie opnemen in schoolvakanties
De Wet Arbeid en Zorg kent verlofregelingen om de combinatie arbeid en zorg te vergemakkelijken. Toch heb je geen wettelijk recht om je vakantie in schoolvakanties op te nemen. Je kunt dat vragen, maar je werkgever hoeft daar niet mee in te stemmen. In de praktijk kunnen de meeste ouders hun vakantie wel tijdens de schoolvakanties opnemen.

Combinatie werk en gezin
Als werknemer met een gezin behoor je dezelfde mogelijkheden te hebben als collega's zonder kinderen. Volgens de Arbeidstijdenwet moet je werkgever wel rekening houden met het feit dat je arbeid combineert met zorgtaken. Maar aan die wet kun je geen aanspraken ontlenen.

Meer informatie:

Moederschap en werk

Gratis pre- en postnatale zorg
Medische en verloskundige zorg in verband met de zwangerschap is opgenomen in het basispakket van de Zorgverzekeringswet en kent geen eigen risico en/of bijdragen. Voor de kraamzorg moet wel een eigen bijdrage betaald worden (die is vaak door een aanvullende verzekering wel vergoed). 

Geen gevaarlijk werk
De werkgever is wettelijk verplicht ervoor te zorgen dat je veilig en gezond kunt werken tijdens zwangerschap en borstvoeding. Dus geen overwerk of nachtdiensten en als het anders niet gaat aanpassing van werkzaamheden of werktijden. Er bestaat ook recht op extra (betaalde) pauzes. In het uiterste geval moet je tijdelijk ander werk aangeboden krijgen of vrijstelling van werk met behoud van inkomen.

Duur zwangerschapsverlof
Je hebt recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof van 16 weken; langer als de geboorte later plaats vindt dan uitgerekend of als je na 16 weken onvoldoende bent hersteld.

Inkomen tijdens zwangerschapsverlof
Tijdens het verlof wordt je salaris geheel doorbetaald. Je werkgever wordt hiervoor gecompenseerd door het UWV.

Veiligheid en gezondheid op de werkplek

Werkgever zorgt
De overheid stelt de mate van bescherming vast die bedrijven hun werknemers moeten bieden, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. Vakbonden maken samen  werkgevers afspraken over hoe dit moet worden bereikt. Deze afspraken staan in een Arbo-catalogus. (Werkgevers moeten een Risicoinventarisatie en –evaluatie (RI&E) maken inzake de veiligheid en gezondheid op de werkplek, de nodige maatregelen treffen en zijn werknemers daarover informeren.

Gratis bescherming
Je werkgever moet je voorzien van gratis beschermende kleding en andere persoonlijke veiligheidsmiddelen als andere veiligheidsmaatregelen niet of onvoldoende helpen.

Training
Je bedrijfshulpverlener(s) moet(en) regelmatig oefenen met het personeel, zodat iedereen de nooduitgangen direct kan vinden.

Klachten
Alle werknemers kunnen altijd gratis een Arbo-deskundige raadplegen.

Meer informatie:

Werk en ziekte

Inkomen bij ziekte
Je werkgever betaalt je loon bij ziekte gedurende 2 jaar door. Voor de eerste 2 ziektedagen hoeft hij dat niet te doen.

Minimaal inkomen
Gedurende 2 jaar heb je recht op minimaal 70 procent van het laatste loon, maar nooit minder dan het minimumloon. (In veel cao's is bepaald dat in het eerste jaar het volledige loon doorbetaald wordt).

Ontslag
Je mag niet ontslagen worden als je ziek of arbeidsongeschikt wordt. Je ontslagbescherming geldt 2 jaar, maar er zijn een paar uitzonderingen.

Arbeidsongeschiktheid
Je arbeidsongeschiktheiduitkering als gevolg van een beroepsziekte of arbeidsongeval is niet hoger dan in alle andere gevallen. (Voor sommige slachtoffers van een arbeidsongeval of beroepsziekte is de uitkering lager dan Verdrag 121 voorschrijft). Medische keuringen zijn verboden, tenzij het voor de functie noodzakelijk is. Artsen hebben beroepsgeheim: ze mogen de werkgever niets over de aard van je ziekte vertellen.

Meer informatie:

Sociale zekerheid

Pensioen
De opbouwperiode van de AOW is veel langer dan Verdrag 128 toestaat. Door die lange opbouwperiode hebben de meeste migranten een pensioentekort. De geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd verhoudt zich wel tot de geratificeerde ILO-conventies. 

Nabestaandenpensioen
De inkomenstoetsen van de ANW zijn strenger dan de Verdragen 121 en 128 toestaan.

Werkloosheidsuitkering
Wie werkloos wordt kan een werkloosheidsuitkering krijgen gedurende minimaal drie maanden, mits men actief naar ander werk zoekt vanaf het moment dat men wist werkloos te worden. De uitkering bedraagt de eerste twee maanden 75 procent van het salaris, daarna 70 procent. Hoe lang recht op een WW-uitkering bestaat is afhankelijk van het arbeidsverleden.

Medische voorzieningen
De Zorgverzekeringswet voorziet in voldoende toegang tot medische zorg.

Meer informatie:

Eerlijke behandeling op het werk

Gelijk loon
Regelmatig ontstaat discussie of de overheid actiever tegen ongerechtvaardigde loonverschillen moet optreden. Volgens wet en jurisprudentie moet duidelijk zijn welk loon bij welke functie hoort. Het College voor de Rechten van de Mens en rechters gaan er van uit dat als er geen transparant beloningssysteem is de werkgever moet bewijzen dat er gelijk wordt beloond.
De Wet Gelijke Behandeling M/V en de Algemene Wet Gelijke Behandeling verbieden onderscheid te maken op basis van sekse, huwelijkse staat, religie, seksuele voorkeur, ras en etniciteit, gezondheidstoestand of handicap. Ook naar arbeidsduur mag in Nederland geen onderscheid gemaakt worden, tenzij objectieve factoren verschil in behandeling kunnen rechtvaardigen.

Seksuele intimidatie
De Wet Gelijke Behandeling M/V verbiedt seksuele intimidatie expliciet. Werkgevers moeten preventieve maatregelen treffen. Bijvoorbeeld:

  • een gedragscode
  • een vertrouwenspersoon
  • een klachtencommissie

Scholingsaanbod
Alle werknemers behoren, ongeacht sekse, huwelijkse staat, geloof, seksuele voorkeur, ras of etnische afkomst dezelfde kansen te hebben op training en scholing.

Bescherming bij klachten
Als je meent gediscrimineerd te worden, kun je je zonder kosten wenden tot het College voor de Rechten van de Mens. 

Meer informatie

Kinderen op het werk

Kinderen tot 16 jaar
Kinderen jonger dan 13 mogen in de regel geen betaalde arbeid verrichten. Tussen 13 en 16 jaar mogen ze alleen lichte werkjes doen die de school niet in de weg zitten.

Zwaarder werk
Vanaf 17 jaar is er meer mogelijk, waaronder een leerwerkbaan.

Meer informatie

Dwangarbeid

Andere baan
Het staat iedereen vrij om van werkgever te veranderen, mits men zich aan de opzegtermijnen houdt (als je niet vrij bent om een andere baan te zoeken kan er sprake zijn van dwangarbeid).

Paspoort ingehouden
Paspoort of identiteitskaart mogen niet door anderen in bewaring worden gehouden.

Lening loopt nog
Je moet je loon doorbetaald krijgen, ook als je nog een lening bij je werkgever hebt lopen. Je werkgever mag wel rechtmatig loonbeslag laten leggen. Maar er moet altijd voldoende loon overblijven om met je gezin van rond te komen.

Vakbondsrechten

De vakbond op je werk
Specifieke wetgeving geeft het recht aan vakbonden op collectieve onderhandeling over arbeidsvoorwaarden (cao-wetgeving).

Vakbondslid worden en buiten werktijd actief zijn in een vakbond
Vrijheid van organisatie staat in de Grondwet. Er is, behalve voor ondernemingsraadsleden, geen wettelijke ontslagbescherming voor vakbondsleden. Als de enige reden voor het ontslag vakbondsactiviteit is zullen CWI of kantonrechter niet gauw toestemming geven. Werkgevers kunnen wel proberen ‘verstoorde arbeidsverhoudingen’ aan te voeren, maar de kantonrechter laat het recht op vakbondsactiviteit meestal meewegen in zijn beschikking.

 
Loading...